U serijalu tekstova koji su dio projekta “Retrovizor” podržanog od Ministarstva kulture i medija pokušaćemo da nađemo odgovore šta je Petnjici potrebno za dinamičniji razvoj, kao i na to šta je do sada urađeno.
Sagovornici Radija Petnjica su Eldar Adrović predjednik OO SDP Petnjica i Almir Muratović predjednik OO SPP Petnjica.
RP: Najjači utisak o Petnjici u deceniji za nama, nakon povratka statusa opštine?
ADROVIĆ: Kada govorimo o Petnjici i godinama iza, složićemo se da su uvijek bila prisutna neka turbulentna vremena. Period od ukidanja statusa opštine i nagoveštavanje različitih vidova borbe lokalnog stanovništva za funkcionisanjem na ovim prostorima u nimalo lakim okolnostima.
Dakle, naše stanovništvo se srodilo sa uslovima i neizmjerno jakom borbom, radom i trudom za stvaranje normalnih uslova za život i održavanje porodice i naših tradicionalnih vrijednosti na ovim prostorima.
Inicijativama, udruživanjem, naporima i raznoraznim djelovanjima se dostigao vrhunac u pogledu ostvarenja ponovnog statusa opštine, izmjenama i dopunama zakona o teritorijalnoj organizaciji.
Kao glavni akteri, a takođe i inicijatori sa ostalim subjektima posredstvom prije svega naših Bihoraca koji su bili od uticaja sa dodatnim elanom i idejom za povratak statusa opštine. Sa velikom dozom pozitivnih utisaka i euforije smo prihvatili taj čin novoformiranja i organizacije na ovom području.
Naravno, sa druge strane postojala je doza bojazni za vremenom koje predstoji. Svjesni potrebne organizacije sa razvojnom ideologijom u svakom smislu te riječi.
Mogu slobodno reći, očekivanja su jedno a sve ono što je deceniju iza nas nešto drugo. Posebno za sredinu u kojoj sam rođen, odrastao, gdje i danas radim i posebno se vezujem za ono što je moje, što je naše, što je baš taj Bihor.
Decenija za nama je protekla u administrativnoj organizaciji lokalne samouprave. Prvi koraci, prisutnost omladine, kadrova, ideja, u nekom smislu budu takođe godine utisaka, jer su budili nadu za razvojem i brzim djelovanjem. Nažalost, nedostatak udruživanja je doprinio velikim nedostacima kroz deceniju za nama.
MURATOVIĆ: Nakon povratka statusa opštine Gornji Bihor je definitivno dobio šansu da stane na svoje noge, ali čini mi se da se i nakon deset godina vrtimo u krug i trošimo energiju na ” medjusobnom nadgoravanju”. Takodje ono sto mi djeluje malo čudno, a i malo neodgovorno jeste i to da pojedinci izbjegavaju da izvrše svoje fiskalne obaveze prema sopstvenoj opštini,dakle prema sopstvenoj kući.
RP: Kako biste opisali trenutnu situaciju u opštini Petnjica u pogledu iseljavanja stanovništva i može li se i kako zaustaviti?
ADROVIĆ: Kao i mnoge opštine na sjeveru Crne Gore, Petnjica je dio kruga i trenda iseljavanja stanovništva. Već dobro poznata praksa odlaska u centralnom i južnom dijelu Crne Gore, a poslednjih godina i Evrope daje sliku i stvara dodatni pesimizam.
Sumiranjem statističkih podataka sa popisa stanovništva koji je bio aktuelan u godini za nama i onog iz 2011 godine nam nagoveštava lošu budućnost, u smislu gubljenja čovjeka odnosno lokalnog stanovništva kao glavnog resursa. Ova činjenica podvlači donju granicu i predstavlja alarm za sve nas koji na neki način bivamo dio sistema, a zaista nam je to i obaveza i amanet preuzet od predaka.
Mislim da je na našim područjima ustaljen vid kratkoročne saradnje i pružanja nekog od vidova pomoći. Osnivanje lokalnih samouprava je prvenstveno radi građana, u cilju stvaranja pogodnijih uslova za život. Dakle, potrebna je saradnja na većem nivou, različitih organizacija koje bi djelovale sa ciljem rješavanja primarnih djelatnosti lokalne samouprave, koje se vezuju za samu strategiju i dati strateški plan za sav ovaj period. U tom smislu, vrlo dobro znamo da je veoma mali procenat preduzetničkih subjekata, koji da budem skroman čine glavnu kariku današnjih gradova i država. Opština kroz svoje službe, uz saradnju sa državom i međunarodnu saradnju treba jačati preduzetnički duh, u smislu savjetovanja, edukacije i direktnim ulaganjem.
Dodatno mislim da je ključna potreba usmjeriti velike napore u privlačenju stranih investitora u pogledu lakših uslova za njihov boravak i ulaganje u našu opštinu.
Takođe, danas imamo već visokopozicionirane Bihorce u svijetu. Ostvareni kao dobri preduzetnici i biznismeni i na mnogim drugim poljima u visokokotiranim sistemima evropskih država. Tako da vjerujem da treba dodatno omogućiti i stvarati povoljne uslove i okolnosti prije svega za komunikaciju i njihovo investiciono ukorjenjavanje. U zadnjem periodu me posebno raduju inicijative naše dijaspore za ulaganjem u realnom sektoru.
Mogu slobodno reći kao što je vrlo dobro poznato, da mi ne raspolažemo velikim brojem stanovništva koji je ovdje svakodnevno prisutan.
Napori koji su možda trošeni, kao i sredstva za neke nesvrsishodne projekte su nadasve mogla biti usmjerena ka pokretanju nekih industrijskih pogona, čime bi se obezbijedio ostanak i sami boravak određenog broja stanovništva, kao i njihovih porodica.
MURATOVIĆ: Primjetan je “trend” iseljavanja iz Petnjice i iz susjednih opština, čini mi se da je globalizacijom koja je zahvaljujuci medijima i drustvenim mrezama stigla i do Bihora i time je nametnut neki drugi sistem življenja koji omladinu vuče u veće i interesantnije destinacije za življenje. Poznato vam je da je stranka kojoj pripadam (SPP) od samog početka ZA ŽIVOT U BIHORU, i sve sto smo predlagali usmjereno je upravo u tom smjeru.
RP: Koje kapitalne projekte smatrate ključnim za dalji razvoj opštine Petnjica?
ADROVIĆ: Usmjerenost i pravilno ulaganja kroz dodatne propratne segmente je ključ razvoja. Sami tok razvoja mora pratiti ispravno ulaganje i sama usmjerenost raspoloživih sredstva kako bi postigli ključnu svrhu, a ona jeste prije svega postizanje i zaokruživanje potreba koje su namijenjene lokalnom stanovništvu svakodnevno.
Prvenstveno, načela razvoja koja prati strateški plan jeste obezbeđivanje putne infrastruktore, komunalne i društvene.
Po pitanju saobraćajne infrastrukture, od samog početka smo zagovarali ključnu trasu ili poveznicu Petnjice sa susjednom opštinom Tutin, gdje bez mnogo argumenata postoji jasna slika značaja te dionice. Takođe, od Bioče pa do povezivanja sa trasom koja bi vodila ka Tutinu. Svjesni značaja još unazad deceniju ipo kroz zalaganja i jasan plan je potekla inicijativa i proboj putnog pravca kroz Lješnicu. Mislim da su postojale veće mogućnosti da se više poradi na otvaranju opštine Petnjica ka susjednim opštinama. To bi dodatno uticalo na razvoj okolnih sela i jačanje seoskog turizma koji u novije doba zavrđuje veću pažnju, a naš Bihor ima sve prirodne ljepote i resurse koji bi ispunili očekivanja.
Ključni period i krajnje vrijeme bi bilo da se uže jezgro Petnjice dovede u neko pristojnije stanje, samim obezbeđivanjem lakšeg funkcionisanja u saobraćaju a takođe i pješaka. Time će se riješiti trajan problem sa kanalizacionom mrežom, sakupljanjem atmosferskih padavina i otpadnih voda. Zatvaranje problema uređenja jezgra u saradnji sa građanima uz vođenje računa i postizanje sinergetskog interesnog efekta kada je u pitanju i javni i interes vlasnika nekretnina u samom jezgru.
Takođe, uređenje kritičnih riječnih korita i obale utvrde pojedinih djelova gdje se u jesenjim i proljećnim periodima javljaju nabujale rijeke i izazivaju ogromne štete iz godine u godinu.
Treba naglasiti i sprovesti detaljnu kontrolu problema vodovodne mreže na teritoriji opštine, koja nije ispravna za piće u velikom broju dana u toku godine.
Rješavanje problema sanitarne deponije je neophodno, jer bi se time u najboljoj mjeri kontrolisao cjelokupni otpadni materijal i mreža sakupljanja, a takođe i odredišne zone na svim područjima opštine.
MURATOVIĆ: Lokalna uprava definitivno mora urediti centar Petnjice, rijesiti lokalni prevoz u okviru sopstvene opštine, mora konačno izgraditi biznis zonu, uložiti mnogo više novca i ljudskih resursa u turizam kako bi mladima Petnjicu učinili mjestom ostanka i opstanka.
RP: Kako ocjenjujete trenutnu zaposlenost u opštini i koje mjere smatrate potrebnim za poboljšanje situacije?
ADROVIĆ: Tema zaposlenosti a posebno zaposlenja mlađih naraštaja je usko povezana sa svim ovim faktorima i okolnostima o kojima se često svakodnevno govori. Problem koji je tu, tik uz nas, jeste i mali procenat zaposlenosti.
Govoreći o toj temi govorimo o nesigurnosti i nejasnom pogledu u budućnost. Kao što sam i naglasio, veliki broj zaposlenja i radnih angažmana bude u lokalnim službama, državnim službama koje su prisutne u našoj opštini i školama. Nešto manji procenat je u privatnom sektoru, koji je u zadnjih par godina malo izraženiji.
U našoj sredini se mora jačati i stvarati realni sektor, kako bi jačali svaki segment društva i računali odnosno očekivali bolje rezultate i održivost.
MURATOVIĆ: Otvaranjem graničnog prelaza prema Tutinu i izgradnjom putnog pravca prema granici sa Srbijom, izgradnjom putnog pravca Petnjica Bioča, kao i Trpezi – Kalače – Rožaje – Petnjica. Izgradnjom mini hidroelektrane na rijeci Popči, Petnjica bi postala centar pozitivnih ekonomskih dešavanja. Takodje, zbog izuzetnog geografskog položaja vlast i opozicija treba da razmišlja i u smjeru da Petnjica bude i slobodna carinska zona, naravno u zakonskim okvirima koji prate takvu zonu.
RP: Kako biste opisali ekonomske parametre opštine Petnjica i koje biste promjene predložili za unapređenje ekonomske situacije?
ADROVIĆ: Ekonomski parametri su nam takvi da kroz sve vremenske turbulencije Petnjica uz ostale opštine sa sjevera biva dio velike borbe i ekonomskog bitisanja. Posledice svega jesu upravo parametri manjeg broja stanovništva, manji broj poreskih obveznika i nedostatak protoka ljudi i roba. Sve ovo bude nedostatak kad su u pitanju prihodi u budžetu a takođe i oni planirani projekti razvoja.
RP: Koje su najveće izazovi s kojima se suočava poljoprivreda u opštini Petnjica i kako ih rješavati?
ADROVIĆ: Poznato nam je da sredina kao što je naša sa umjereno kontinentalnom klimom predstavlja dobar preduslov za bavljenje poljoprivredom.
Jedna od činjenica jeste da u našem kraju dominira još uvijek ekstenzivan način bavljenja poljoprivredom, kada je riječ o bilo kojoj grani.
Takođe, svjesni sadašnjice i dodatne modernizacije rekao bih da našoj poljoprivredi treba intenzivniji i moderniji način.
Poljoprivreda kao glavna strateška grana je u novom periodu doživjela dodatni impuls sa aspekta podrške od strane resornog ministarstva. Tako da to daje bolju i pristojniju sliku sa strane dizanja te grane na veći nivo. S tim u vezi bržeg, lakšeg, ekonomičnijeg, kvalitetnijeg i profitabilnijeg procesa rada.
Ono što se dobro odrazilo, jesu mjere podrške i pomoći kroz razne vidove, od ministarstva pa preko lokalne službe za poljoprivredu.
Tim mjerama se u načelu uzdigla poljoprivreda u ovom kraju, ali sa druge strane izostaju još veća, usmjerenija ulaganja, pomoći i podrška kako bi se zaokružila i umnogome ojačala snaga poljoprivrednih proizvođača.
Mislim da treba aktivno i direktno popravljati sliku i dodatno unepređivati jače poljoprivrednike jer time pravimo jak lanac i prepoznatljivost kao i neku vrstu brenda na tržištu. Omogućiti im još povoljnije uslove kako bi išli uzlaznom putanjom, a u nastavku bitisanja isti bili pomoć i podrška za osnivanje i jačanje novih gazdinstva što bez udruživanja ili takozvanog klasterskog djelovanja nije moguće.
Sve ove aktivnosti, valja naglasiti i dodatno pokazati na djelu kroz povećanje sredstva namjenski za poljoprivredu, kroz budžet opštine.
Organizacijom i osnivanjem sekretarijata za poljoprivredu bi se dodatno olakšalo i otklonile prepreke u samom funkcionisanju. Kao što nam svjedoče ostale susjedne opštine, koje imaju predviđene mnogo veće iznose budžetom u sklopu sekretarijata za poljoprivredu.
Kao inženjer poljoprivrede mogu slobodno reći da treba što više ulagati u razvoj voćarstva i gdje imamo dobar preduslov kroz podizanje zasada već zastupljenih voćnih vrsta, samo ih dodatno umnožiti. Segment koji nama fali, gdje bi sigurno bio vjetar u leđa i neki olakšavajući faktor za voćare to je osnivanje otkupnog centra za voće iz ovog kraja sa dodatnim hladnjačama. Taj vid otkupa bi trebao biti višefunkcionalan, gdje bi se moglo otkupljivati ljekovito bilje i ostali proizvodi iz prirode kojih je takođe u većim količinama. Ovo bi u velikoj mjeri obezbeđivalo sigurnost poljoprivrednicima Bihora.
MURATOVIĆ: Bavljenje poljoprivredom na Bihoru mislim da je izuzetno izazovno da ne kažem teško iz razloga što su imanja usitnjena i nepristupačna, a takodje teško se odričemo “tradicionalnog” našina rada u oblasti poljoprivrede. Mislim da tradicionalno bavljenje poljoprivredom treba na Bihoru doživljavati kao dodatnu djelatnost, a ulagati u finalnu proizvodnju propraćenu trgovinom. Na kraju bih poručio svima na Bihoru a pogotovu političarima koji često ne vode računa o posljedicama svojih izjava, nije nužno da mislimo isto, ali je potrebno da se držimo zajedno.Naša opština Petnjica je najljepša i najbolja i “bolja je svoja pogača nego tuđa pita”.
Projekat RETROVIZOR podržan je od strane Ministarstva kulture i medija.
