Sadrija Rastoder bio je jedan od rijetkih Bihoraca koji je video dalje od mednjika svoga imanja.
Sadrija Rastoder, rođen 1925. godine u Radmancima od oca Suta i majke Muškije (Hajdarpašić), bio je istaknuti aktivista za opšte dobro, napredak i humanost, čime je zaslužio epitet, narodni čovjek.
Inicirao je i vodio akcije za izgradnju mostova, škola, puteva, vodovoda za kućne potrebe i elektrifikaciju sela. Bavio se unapređenjem poljoprivredne proizvodnje kroz primjenu
agro saznaja za razvoj stočarstva, voćarstva, žitarica, povrća, pčelarstva. Prvi je na području petnjičke opštine imao traktor, vršalicu i druge mašine neophodne za domaćinske i seoske poslove.
Od 1948. do 1957. godine bio je odbornik Mjesnog narodnog odbora(MNO) Petnjica, i odbornik Skupštine opštine Petnjica. U decenijama poslije ukidanja opštine Petnjica više puta je biran za delegata SO Berane, i člana Opštinskog komiteta. Bio je član mirovnih vijeća. Dobitnik je opštinskih priznanja i pohvala. Ukazom Predsjedništava Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, broj 28, od 22.05.1980. godine, odlikovan je Medaljom rada.
Preselio je 1985. godine, sahranjen u bratstveničkom mezarju u Radmancima.
Crtice o životu
Odgajan u porodici efendije Suta, učenika Prizrenske ruždije, Sadrija Rastoder završio je osnovnu školu u Petnjici kod učitelja Alekse Delevića i mejtep kod Mula Osmana Rastodera.
Kao jedvaček familije, poslije pomora od španske groznice, tzv. “španjolke”, (1918/19.) od koje je stradalo 12 članova porodice, oženjen je takođe maloljetnom Fatimom Kožar iz
Radmanaca, tik pred početak Drugog svjetskog rata, 1941.godine.
Slobodarske ideje i ratne godine ponukale su ga da postane simpatizer komunista i SKOJ- evac. Sa punoljetstvom, 1943. mobilisan je u partizanske jedinice, Komski odred i Bokešku brigadu. Ova brigada, pored ostalog, dala je značajan doprinos u oslobađanju Kosova i Metohije, a On je govorio da je najteže ratne dane preživio u okolini Đakovice. Kao partizanski vojnik, sa odabranim drugovima, boravio je nekoliko mjeseci u Berlinu, 1946. godine sa jugoslovenskom Komisijom za naplatu ratne štete. Demobilisan je 1947.godine.
Odmah po izlasku iz vojske pridružio se omladinskim brigadama koje su gradile prugu Nikšić -Podgorica, u periodu 1947-1948.
Učestvovao je i u drugim akcijama od državne važnosti a posebno u stvaranju perspektiva za petnjički kraj. Vjerovao je u poljoprivredni preporod bihorskih sela, pa se intenzivno trudio da novim sortama voća, povrća, žitarica…, pasminom domaćih životinja, oplemeni ne samo svoje imanje nego i drugima pomogne da imaju više i bolje. Kad god su mu drugovi nudili neki državni posao on je odgovarao predlogom za nekoga ko nije imao
kvalitetnu zemlju, uz riječi “preče je da njega zaposlimo”. Učesnik je i organizator akcija za izgradnju matične škole u Petnjici, kao i osnovnih škola u Radmnacima i na Ponoru.
Inicirao je i vodio akciju za izgradnu elektromreže u Radmancima 1965. godine i za taj poduhvat poklonio je dobar dio hrastovih stubova iz porodičnog gaja- šume. Njegovo
požrtvovanje za opšte dobro prepričava se i kroz anegdotu da su mu tog proljeća ostale njive neuzorane zbog izvlačenja stubova za struju volovima koje je gajio za domaćinske
poslove. “Umjesto da sije kukuruz u svoju njivu, Sadrija sadi bandere po selu”- govorkali su maliciozni. Pamti se i to da se kao delegat u SO Berane borio i izborio za izgradnju dalekovoda za struju do planinskih sela Ponor, Bor, Savin Bor i Kruščica. Imao je strpljenja,
mudrosti i upornosti pa su ga ljudi u gradu razumjeli i uvažavali.
Posebna priča mogla bi se napisati i o proboju puteva kroz Radmance, gdje su neki seljani kamenjem i psovkama branili izorke i truhle plotove,granu od oraha ili samonikle divljake, a drugi tražili zemlju za svaku stopu proširenja puta. Sadrija se nije obazirao na njihove pogrdne riječi i prijetnje, tražio je i okupljao ljude koji su ga razumjeli i sa njima ugovarao angažovanje buldožera za otvaranje puteva i lijevom i desnom stranom sela. Postoji i nekoliko primjera da je od svog imanja dao odgovarajuću kvadraturu njive mještanima koji su kočili izgradnju puta od Pecka prema Petnjici. Pamte to mnogi Rastoderi, Kršići, Ličine, Kožari, Muratovići, Koraći i drugi. Otvoren za nova saznanja i iskustva, čitao je i Primjenjivao savremene metode u poljoprivredi kao što su prihranjivanje žitarica, podrezivanje, zaštita i kalemljenje voća, a znao je i dosta veterinarskih postupaka za liječenje hajvana, što je koristilo mnogim domaćinstvima. Od Turijaka do Goduše i Šipovica ima dosta porodičnih vodovoda za koje je Sadrija bio dobrovoljni konsultant i projektant, čime se bavio kako bi ljudi u njegovom kraju ugodnije živjeli.
Njegova kuća bila je dom za učenike iz udaljenih sela. Putnici od Pešteri i sa drugih strana zanali su da je Sadrijin dom, musafirska kuća. I svraćali su. Znali su da tu imaju konak,poštovanje musafira kao da je rod rođeni i muhabet od naka.
Danas, u eri sebičnosti, ovo priča može zazvučati nadrealno ali treba imati u vidu da je svaka žrtva za opšte dobro plemeniti čin ili kurban. Za sve što je činio u svom kratkom životu Allah ga je nagradio time što je sa suprugom Fatimom odgajio desetoro djece, od kojih je nastalo deset porodica koje se šire. Svi ljudi koji su poznavali Sadriju Rastodera po dobru ga pominju. Zaslužio je da se bar jedan od puteva kroz Radmance nazove njegovim imenom.
Emir Pašić
