ĐUKANOVIĆ NA OTVARANJU IX SAVJETOVANJA CG KO CIGRE: ENERGETSKA TRANZICIJA JE ISTORIJSKA ŠANSA ZA CRNU GORU

Radio Petnjica
-
0
ĐUKANOVIĆ NA OTVARANJU IX SAVJETOVANJA CG KO CIGRE: ENERGETSKA TRANZICIJA JE ISTORIJSKA ŠANSA ZA CRNU GORU

U hotelu „Mediteran“ u Bečićima svečano je otvoreno IX Savjetovanje Crnogorskog komiteta Međunarodnog vijeća za velike električne mreže (CG KO CIGRE), čiji je cilj afirmacija novih ideja i podsticanje razvoja savremenih koncepata u energetici.

Prisutne je na otvaranju Savjetovanja pozdravio predsjednik Odbora direktora Elektroprivrede Crne Gore (EPCG) Milutin Đukanović, koji je istakao da EPCG ima jasnu viziju razvoja, zasnovanu na principu proizvodnje energije u mjestu potrošnje, maksimalnom korišćenju hidroenergetske infrastrukture za integraciju solarnih panela, kao i uvođenju baterijskih sistema radi jačanja stabilnosti elektroenergetskog sistema.

„Do 2027. godine, investicionom politikom koju vodimo, planiramo da izgradimo najmanje 650 megavata novih kapaciteta, kroz završetak vjetroelektrane Gvozd, solarne projekte i druge investicije. Ipak, ni to neće biti dovoljno, jer cijena energije iz uglja raste, a dodatni izazov predstavlja uvođenje CBAM-a. Zato je ubrzana izgradnja obnovljivih izvora energije jedina jasna vizija i istorijska šansa koju Crna Gora ne smije da propusti“, kazao je Đukanović.

On je naglasio da je za uspjeh energetske tranzicije od presudne važnosti da CEDIS i CGES budu ispred EPCG u realizaciji infrastrukturnih projekata, kako bi se obezbijedilo pravovremeno priključenje novih kapaciteta na mrežu.

Na svečanom otvaranju Savjetovanja govorili su i predsjednik Crnogorskog komiteta CIGRE Predrag Mijajlović, ministar energetike i rudarstva Crne Gore Admir Šahmanović, predsjednik Odbora direktora CGES-a Aleksandar Mijušković, a poseban značaj događaju dao je dolazak predsjednika međunarodne CIGRE iz Pariza, Konstantina O. Papailiua.

Tokom dva dana trajanja Savjetovanja, više od 200 učesnika imaće priliku da se upozna sa 62 naučna rada autora iz Crne Gore i regiona, predstavljenih kroz rad 15 studijskih komiteta. Pored stručnih prezentacija, organizovana je i tehnička izložba renomiranih kompanija, kao i panel diskusije na teme „Savremeni izazovi u radu elektroenergetskog sistema: obezbjeđivanje stabilnosti, fleksibilnosti i otpornosti“ i „Transformacija elektroenergetskih sistema kroz primjenu energetske elektronike“.

Međunarodno vijeće za velike električne mreže (CIGRE), osnovano 1921. godine sa sjedištem u Parizu, jedna je od vodećih međunarodnih organizacija u oblasti elektroenergetskih sistema. Crnogorski komitet CIGRE član je od 2008. godine i ove godine obilježava 17 godina članstva.

 

EVROPSKA KOMISIJA POSLALA PORUKU: Bez Nacionalnog plana ni cent za čvrsti otpad

Radio Petnjica
-
0
EVROPSKA KOMISIJA POSLALA PORUKU: Bez Nacionalnog plana ni cent za čvrsti otpad

Evropska komisija je u odgovorima za portal Standard potvrdila više činjenica i teza iz prvog teksta serijala o upravljanju čvrstim otpadom. Prije svega da bez usvojenog plana i projekata spremnih za izvođenje, zatvaranje Poglavlja 27 ostaje na čekanju. Naglasili su da finansijska podrška EU za kombinovano finansiranje može dostići do 70% ukupnih investicionih troškova, ali da je potreban „odlučujući korak od strane države“.

Uslovljenost svakog narednog eura

EK eksplicitno veže svaki naredni dati euro za formalnu odluku države.

„Usvajanje novog Nacionalnog plana upravljanja otpadom, u skladu sa direktivama EU, predstavlja preduslov za svako dalje ulaganje EU u ovaj sektor“, rekli su Standardu iz EK.

To je i politička i operativna poruka. Dok plan ne postane važeći dokument, sa hijerarhijom otpada, rokovima i investicionim mapama, nema prelaska sa papira na gradilište.

 Nema aktivnih investicija u čvrsti otpad

Iz EK saopštavaju da trenutno ne postoje aktivni investicioni projekti u oblasti čvrstog otpada koje podržava EU.

„U narednom periodu, Sektorski operativni program za životnu sredinu 2024–2027 predviđa mogućnost ulaganja u infrastrukturu za upravljanje čvrstim otpadom. EU, takođe, nudi investicione grantove kao sufinansiranje investicija podržanih povoljnim kreditima koje obezbjeđuju evropske i međunarodne finansijske institucije“, rekli su iz EK.

Međutim, ponovili su da je „potreban odlučujući korak od strane države“. Prevedeno s gotovo diplomatskog jezika: finansijski instrumenti postoje, ali projekti moraju biti spremni i usklađeni sa planom.

Šta je EU već finansirala

EK podsjeća da je već investirala u strategije i sistemske pretpostavke:

„Evropska unija je uložila značajna finansijska sredstva i napore u unapređenje pravilnog upravljanja otpadom u Crnoj Gori… Pomoć EU bila je usmjerena na stvaranje uslova na nivou cijele države za upravljanje otpadom u skladu sa standardima EU“, navode iz EK.

 Planovi, oprema, civilni sektor

Između ostalog, kažu iz ove evropske institucije, sredstva EU korišćena su i za izradu Nacionalnog plana upravljanja otpadom 2014–2019, kao i Nacionalnog plana upravljanja otpadom 2025–2030, koji još uvijek nije usvojen.

„Podrška EU doprinijela je jačanju kapaciteta komunalnih preduzeća za prikupljanje otpada kroz obezbjeđivanje opreme za prikupljanje, transport i reciklažu otpada. Grantovi EU takođe su korišćeni za podršku projektima organizacija civilnog društva…“, saopštili su iz EK u odgovorima Standardu.

 

Development of SEA for NWMP Montenegro Services 123,315.00 Montenegro National IPA
Preparation and implementation of NWMP Services 769,056.53 Montenegro National IPA
Drafting Legal Documents in the Field of Communal Services and Waste Management Services 155,054.66 Montenegro National IPA
Equipment/vehicles for waste collection and transport – Lot 2 Supplies 512,835.00 Montenegro National IPA
Equipment/vehicles for waste collection and transport – Lot 1 Supplies 3,487,140.00 Montenegro National IPA
Improvement of waste management in Danilovgrad Grant 646,809.38 Danilovgrad National IPA
Introducing composting and selective waste collection in the municipalities of Kotor, Budva, Tivat and Herceg Novi Grant 303,173.08 Coastal region of Montenegro National IPA
Development of Feasibility study and Conceptual design for Materials Recovery Facility and Biodegradable Waste Composting Facility at the Mozura location in Bar Services 285,945.00 Montenegro National IPA
Supply of Equipment for Support to implementation and monitoring of waste management, Montenegro – LOT 1: Municipal waste containers Supplies 328,925.51 Montenegro National IPA
Supply of Equipment for Support to implementation and monitoring of waste management, Montenegro – LOT 2: Vertical Baling Press Machine Supplies 36,887.15 Montenegro National IPA
Preparation of the National Waste Management Plan for Montenegro for period 2025-2030 Services 590,900.00 Montenegro National IPA
Design review and supervision of works for Rehabilitation of “Vrtijeljka” dumpsite in the Municipality of Cetinje, Montenegro Services 165,000 Cetinje National IPA
Design and Rehabilitation of “Vrtijeljka” dumpsite in the Municipality of Cetinje, Montenegro Works 1,562,735.50 Cetinje National IPA
Design Review and Supervision of works for Rehabilitation of unsanitary dumpsite “Cafe” in the Municipality of Bar, Montenegro Services 361,175.00 Bar National IPA
Design and rehabilitation of unsanitary dumpsite “Cafe” in the Municipality of Bar, Montenegro Works 3,456,721.00 Bar National IPA
Montenegro Regional Sanitary Landfills, Various documentation Grant/loan 989,839.00 Niksic, Bar, Pljevlja, Zabljak WBIF
Total   13,775,511.81    

 

U prethodnom tekstu objavljenom na portalu Standard saznali smo da je EKO-fond istovremeno finansirao sanacije, opremu i projektne papire na sjeveru, a sada vidimo da je EK finansirala strategije, opremu i pojedinačne sanacije. Međutim, ničija pomoć ne zamjenjuje operativnu infrastrukturu (transfer stanice/sortirnice + zakonita odlagališta) i bez nje se rješenje problema samo odlaže.

Lekcija iz otpadnih voda

Iz EK navode primjere uspješnih projekata upravljanja otpadnim vodama.

„Postrojenje za preradu otpadnih voda u Tivtu dovelo je do značajnog poboljšanja kvaliteta voda u Bokokotorskom zalivu. Ulaganje EU u postrojenje u Beranama značajno je unaprijedilo kvalitet vode u rijeci Lim“, kažu iz EK.

Dakle, poruka je jasna — kad su plan, lokacija, dozvole, finansijska konstrukcija i izvođenje na okupu, rezultat je vidljiv i mjerljiv.

EK se ne upušta u komentarisanje pojedinačnih „crnih tačaka“, ali je poruka jasna — projekti moraju biti spremni da bi EU ušla u finansiranje.

„Sektorski operativni program 2024–2027 predviđa mogućnost ulaganja, ali je preduslov usvojeni Nacionalni plan, a zatim spremna lokalna i regionalna rješenja (transfer stanice, sortirnice, zakonita odlagališta)“, kažu iz EK.

Tri ključne poruke EK

  • Usvajanje novog Nacionalnog plana je preduslov za svako dalje ulaganje EU.
  • Trenutno ne postoje aktivni investicioni projekti u oblasti čvrstog otpada koje podržava EU.
  • Potreban je odlučujući korak od strane države.

EU neće investirati u čvrsti otpad dok država ne uradi svoj dio. Do tada, sopstvena sredstva ostaju „prva pomoć“, a Poglavlje 27 — test koji se polaže na deponiji, ne na papiru.

SAMIR RASTODER/STANDARD

https://www.standard.co.me/drustvo/ek-za-standard-bez-nacionalnog-plana-ni-cent-za-cvrsti-otpad

ISTRAŽIVAČKI SERIJAL, POGLAVLJE 27 – EKO-fond za Standard: Bez sortirnica i transfer stanica sve je šminka

Radio Petnjica
-
0
ISTRAŽIVAČKI SERIJAL, POGLAVLJE 27 – EKO-fond za Standard: Bez sortirnica i transfer stanica sve je šminka

Crna Gora na papiru žuri ka zatvaranju poglavlja 27 – Životna sredina i klimatske promjene. U praksi, to je možda najteži zadatak u cijelom pregovaračkom procesu i s obzirom na stanje otpada na sjeveru i raspad sistema deponovanja, djeluje skoro neizvodljivo. Evropska komisija podsjeća da je poglavlje otvoreno 25. juna 2018, ali „otvoreno“ nije isto što i „zatvoreno“,  naročito kada ključna infrastruktura i prakse izostaju.

Trideset četiri godine nakon što je 20. septembra 1991. Crna Gora proglasila sebe ekološkom državom, realnost je drugačija. Od sjevera do juga nižu se nelegalna odlagališta, privremene lokacije pretvorene u trajne, i opštine koje faktički nemaju gdje sa smećem.

Sjever bez izlaza: „Mostina“ kao simptom

Rožajska „Mostina“ postala je simptom institucionalne nemoći. Nelegalno odlagalište uz vodotok Ibarskog sliva, godinama privremeno, a praktično trajno – uz žalbe, rješenja i javna obećanja koja na terenu ne mijenjaju praksu. Najnoviji izvještaji NVO i medija u septembru 2025. bilježe nastavak odlaganja i upozorenja da „Mostina” ugrožava prirodu i zdravlje ljudi.

Ovo nije lokalni kuriozitet nego prekogranični rizik. Zagađenje završava u Ibru, s posljedicama nizvodno. Kada poglavlje 27 traži da se zatvori ciklus otpada kroz prevenciju–selekciju–reciklažu–sigurno zbrinjavanje, „Mostina“ pokazuje šta se dešava kada se taj lanac prekine. Kamioni istresaju, institucije posmatraju, a EU standardi ostaju fraza. Standard je poslao pitanja na više od 15 adresa, a među njima i lokalnim službama u Rožajama. Međutim, odgovora nije bilo.

 

Šta tačno kaže EKO-fond u odgovorima Standardu

EKO-fond u odgovorima prikazuje konzistentnu liniju finansiranja uklanjanja otpada odbačenog u životnu sredinu (2022–2024), sa eksplicitnim zbirnim seldom. Ukupan iznos subvencija u tom period bio je skoro pola miliona eura. U tabeli su navođeni korisnici (opštine i komunalna preduzeća), broj saniranih lokacija i obim uklonjenog otpada (m³/tona). To je važno jer Fond ne govori samo o novcu, već i o fizičkom učinku (količina, površina), što otvara prostor za provjeru na terenu.

  

Brojke uloženih sredstava koje šalje EKO fond pokazuju da su najveći pojedinačni zahvati po metro kubnom mogući i u manjim sredinama — ali i da je održivost saniranih lokacija zavisna od daljih koraka (kontrola, transfer stanice, selekcija), što sam konkurs ne može da riješi.

Fond je, dakle, uradio svoj dio prve pomoći – finansirao je uklanjanje otpada i zahtijevao mjerljive pokazatelje,  ali bez infrastrukture koja sprječava povratak otpada (sortirnice, transfer stanice, reciklaža), sanacije lako postaju trajne.

Na drugoj liniji, Fond prikazuje konkurs za opremu. Lista opreme je široka — od autosmećara, rovokopača i mašina za pranje ulica, do polupodzemnih kontejnera i potrošne opreme za čišćenje — što direktno utiče na operativnu sposobnost lokalnih komunalnih službi.

Treća linija je često zanemarena u raspravama o otpadu, a odnosi se na projektovanje, uređenje i održavanje zelenih površina. Ovo ne rješava otpad direktno, ali utiče na komunalni standard, prevenciju novih odlagališta i kvalitet života.

 

Ulaganje u javne površine je „meki“ alat za prevenciju — uređeni prostori se rjeđe pretvaraju u „divlje“ tačke. To ima smisla samo ako ide u paketu sa kontrolom i infrastrukturom za otpad.

Fond posebno naglašava finansiranje dokumentacije za buduće infrastrukturne projekte. Dokumentacija je najbolji signal namjere da se uspostavi lanac transfer stanica – sortirnica – regionalno zbrinjavanje, Ali sama dokumentacija ne smanjuje otpad na terenu — ona mora prerasti u gradilište i radnu stanicu.

Fond je, takođe finansirao i manje NVO projekte na sjeveru.  Cilj je, kako piše u objašnjenju, da se poveća svijest javnosti i uključivanje građana i da se osnaže organizacije koje se bave životnom sredinom.

To su male sume, ali ipak važna karika. Bez lokalnog pritiska i edukacije, sanirane lokacije se brže ponovo zaprljaju, a selekcija otpada izostaje.

EKO-fond precizira indikatore uspješnosti koje korisnici moraju dokazati: „Broj saniranih deponija; količina uklonjenog otpada; površina; vrsta otpada; broj/vrsta nabavljene opreme; pokrivenost uslugama; efekat na odvojeno prikupljanje; smanjenje odlaganja na nelegalnim lokacijama; rekultivacija; broj sadnica; sistem navodnjavanja/održavanja; vremenski pokazatelji; uticaj na zdravlje i opšte uslove života.“ Time Fond formalno veže novac za rezultate, a ne za same nabavke.

Ova lista je dobar i EU kompatibilan okvir. Ako opštine javno objave ove podatke, dobijamo transparentan alat za praćenje napretka – i za raskrinkavanje fiktivnih, sanacija.

EKO-fond je Standardu potvrdio da je dio novca vraćen, umanjen ili su prijave odbijene:

  • „Opština Bijelo Polje – sanacija 2023 – 29.027,87 €.“
  • „Opština Mojkovac – sanacija 2024 – 24.137,60 €.“
  • „Doo Komunalno Berane – oprema 2024 – 15.400,00 €.“
  • „Opština Berane – ‘Celuloza’ 2024 – odbijena prijava – 21.450,00 €.“
  • „Opština Plav – sanacija 2024 – iznos utrošenih sredstava umanjen za 14.717,12 € (KO Plav 2335).“
  • „Opština Bijelo Polje – sanacija 2024 – odbijena prijava (KO Bijelo Polje 2350/1) – 1.458,44 €.“

Ovo je najdirektniji dokaz jaza između planiranog i izvedenog. Nije problem samo novac — problem je kapacitet i disciplinovana realizacija. U kontekstu Poglavlja 27, ovo znači da i uz obezbijeđena sredstva opštine ne uspijevaju da dokažu rezultate koji se mjere indikatorima iznad.

Odgovori EKO-fonda portalu Standard, odnosno dokument sa preciznim ciframa, listama i indikatorima daje poruku između redova da obezbjeđuju novac i traže mjerljive ishode, a tamo gdje se sredstva vraćaju ili umanjuju, u pitanju je nerad i neodgovornost. Zato je za sjever presudno da projektna dokumentacija što prije preraste u transfer stanice i sortirnice koje rade, a indikatori iz tabele — u javne, provjerljive rezultate.

Šta Poglavlje 27 realno traži – i gdje zapinjemo

Poglavlje 27 je otvoreno, ali zatvaranje traži punu hijerarhiju otpada: prevenciju, odvajanje na izvoru, reciklažu, energijsku upotrebu, gdje ima smisla i bezbjedno odlaganje kao posljednji korak. To podrazumijeva da ne postoji trajna praksa istresanja otpada na privremenim lokacijama, naročito uz rijeke. I domaći i EU izvori insistiraju na suštini – standard u praksi, ne deklaraciji.

Ako Crna Gora hoće da zatvori Poglavlje 27, „privremeno“ mora konačno postati privremeno. Transfer stanice i sortirnice na sjeveru, zabrane koje se stvarno poštuju, i mjerljivi indikatori iz odgovora EKO-fonda moraju iz excel-tabela preći na teren. U suprotnom, ekološka država ostaje slogan, a Poglavlje 27  nemoguća misija.

U sljedećim nastavcima Standardovog istraživačkog serijala ulazimo po opštinama sjevera – Petnjica, Rožaje, Berane, Bijelo Polje, Mojkovac, Plav, Kolašin, Andrijevica, Gusinje, Žabljak, Šavnik, Pljevlja. Ko je šta dobio, šta je uradio, gdje je kršena zabrana, i gdje su rupe u lancu od selekcije do konačnog zbrinjavanja. Osim opština Standard će saznati i stav Evropske komisije kao i količine uloženih sredstava iz EU fondova.

SAMIR RASTODER/STANDARD

https://www.standard.co.me/drustvo/istrazivanje-standarda-poglavlje-27-kao-test-istine-ekoloska-drzava-na-papiru-deponija-na-terenu

PETNJICA U RITMU EVROPE

Radio Petnjica
-
0
PETNJICA U RITMU EVROPE

Crna Gora u ritmu Evrope je jedno od najvećih dječijih  muzičko-plesnih takmičenja u Crnoj Gori. Opština Petnjica, kao dugogodišnji partner na ovom projektu važnom za afirmaciju i očuvanje umjetnosti i talenta mladih i ove godine ima svoje predstavnike.

Takmičenje se održava u Nikšiću 24.09.2025. godine sa početkom od 21h. Pored naše opštine na ovom takmičenju učestvuje još 13 drugih opština iz Crne Gore.

Plasman naših djevojčica zavisi od glasova publike, pa vas ovom prilikom pozivamo da podržite naše djevojčice iz Petnjice. Glasati možete porukom na broj:
Sadržaj: PJESMA 03 na broj 14741 

FOKUS BIHORA – REŠAD MURATOVIĆ: Prvo očistiti, pa graditi turizam

Radio Petnjica
-
0
FOKUS BIHORA – REŠAD MURATOVIĆ: Prvo očistiti, pa graditi turizam

Direktor TO Petnjica i predsjednik OO DPS Petnjica Rešad Muratović, u okviru projekta Fokus Bihora koju portal radiopetnjica.me radi u saradnji sa Ministarstvom kulture i medija, kaže da je urađeno na valorizaciji Bratiminog vira, Radmanske klisure, izletišta, vidikovaca i pješačkih staza, ali da ključni izazovi ostaju otpad, nedostatak putokaza i gotovo nepostojeći smještajni kapaciteti. Uz najavu jače saradnje s okruženjem, očekuje veću podršku Ministarstva turizma i rješenja koja će turizam Petnjice učiniti vidljivijim i održivijim.

RP: Šta TO Petnjica planira da uradi kako bi turistički potencijali opštine bili više valorizovani?

MURATOVIĆ: Turistička organizacija Petnjica uz podršku opštine Petnjica je u prethodnom  periodu imala niz aktivnosti usmjerenih na valorizaciju turističkih potencijala naše opštine. Kroz realizaciju nekoliko projekata kao što su valorizacija lokaliteta Bratimin vir, lokalitet Radmanska klisura, izgradnja i uređenje više izletišta i vidikovaca, markacija i promocija  pješačkih staza i mnogim drugim aktivnostima usmjerenih na promociji , doprinijeli smo da prirodne ljepote Petnjice budu vidljivije i dostupnije posjetiocima i široj javnosti.

TO Petnjica će i u narednom periodu nastaviti da shodno svojim mogućnostima , nadležnostima i ciljevima radi na valorizaciji prirodnih ljepota i kulturnih posebnosti Petnjice i očekujemo da će i Ministarstvo turizma imati više sluha i podržati  ideje koje dolaze iz malih i nerazvijenih sredina.

RP: Šta TO planira da uradi kako bi ti potencijali bili dostupni a ne zatrpani smećem?

MURATOVIĆ: Vjerujem da smo svi svjesni činjenice da je problem smeća nešto što opterećuje sve gradove u našoj državi pa tako i Petnjicu. Ovo pitanje nije jednostavno riješiti, ali je neophodno što prije pronaći adekvatnu lokaciju za privremeno odlagalište otpada kako bi sačuvali izdašne prirodne resurse koje naša opština posjeduje. TO Petnjica će nastaviti da organizuje ili učestvuje u akcijama koje doprinose čistijoj okolini i u saradnji sa školama ćemo u narednom periodu intenzivnije raditi na edukaciji djece u vezi odlaganja smeća i potrebe da svi imamo zdravu i čistu životnu sredinu.

RP: Nedavno je i na našem portalu objavljeno da je komunalno petnjice odlagalo otpad na u blizini turističkog bisera Bratimin vir. Da li TO planira da uradi?

MURATOVIĆ: Nesavjesno odlaganje otpada pored turističkih lokaliteta i izletišta je nažalost , pojava koja je od ranije prisutna i zaista je nemoguće bez promjene svijesti svih nas učiniti nešto značajnije po tom pitanju osim organizovanja akcija čišćenja, koje se zahvaljujući organizacijama i volonterima sve češće sprovode.

RP: Da li će TO iniciratri akciju u kojoj će se postaviti table sa natpisima i putokaze za one koji prvi put dolaze u Petnjicu, jer je poznato da na primjer na Rudešu u Beranama nema table sa putokazom za pravac za Petnjicu

MURATOVIĆ: Pitanje postavljanja putokaza i tabli na magistralnim i regionalnim putevima je u nadležnosti Uprave za saobraćaj, a na nedavno održanom sastanku sa ministarkom saobraćaja i Uprave za saobraćaj sam inicirao ovo pitanje pa očekujem da će vrlo brzo biti postavljeni putokazi na takvim lokacijama. Naša obaveza i opštine  je da na lokalnim putnim pravcima i u blizini određenih turističkih lokaliteta saniramo ili postavimo novu signalizaciju.

RP: Poznato je da komapnije u Petnjici izdvajaju neku vrstu članarine za turizam. Koliko se sredstava prikupi s tim i da li mislite da bi ta taksa ili članarina trebala da bude veća?

MURATOVIĆ: Shodno zakonu o Turističkim organizacijama i Odluci Skupštine opštine Petnjica , definisani su obveznici plaćanja članskog doprinosa. Obzirom da na području naše opštine ne postoje značajniji turistički objekti (hoteli, moteli i sl), osim nekoliko lokala i firmi, sredstva koja se prikupe po osnovu članskog doprinosa su minorna. Razlog za takvu situaciju nije u visini tog članskog doprinosa , već u malom broju registrovanih objekata koji podliježu ovoj članarini i godišnjem obimu prometa koji je parametar za članski doprinos.

RP: Koliko je gosti prijavljeno u prošloj godini u Petnjici?

MURATOVIĆ: Turistička organizacija Petnjica pored ostalih aktivnosti vrši i prijavu boravka stranaca . Podaci iz programa za prijavu boravka pokazuju da je tokom prethodne godine nešto više od 200 lica boravilo u našoj opštini, a radi se o licima koja dolaze iz zemalja zapadne Evrope i zemalja regiona.

RP: Koliko je sredstava prikupljeno od boravišnih taksi?

MURATOVIĆ: U opštini gdje ne postoje registrovani smještajni kapaciteti , izuzev nekoliko seoskih domaćinstava, teško je govoriti o prihodima ostvarenim po osnovu boravišne takse jer su oni simbolični. Posebno ako se ima u vidu da lica koja se prijavljuju kod nas su uglavnom naša dijaspora ili njihovi prijatelji koji borave kod rodbine ili u svojim kućama, pa samim tim ne podliježu obavezi plaćanja boravišne takse. Ukoliko bi u narednom periodu došlo do unapređenja stanja po pitanju registrovanih smještajnih objekata, svakako bi to značilo i dodatni prihod od boravišne takse. Do tada se funkcionisanje i finansiranje TO Petnjica i svih naših aktivnosti svodi na podršku iz budžeta opštine Petnjica.

RP: Da li je TO planirala neku vrstu jače saradnje sa drugim TO, posebno onima u okruženju?

MURATOVIĆ: TO Petnjica je i do sada ostvarivala saradnju sa Lokalnim turističkim organizacijama iz okruženja i radićemo na produbljivanju te saradnje kroz realizaciju zajedničkih projekata. Brojne aktivnosti koje smo i ove godine imali kada je u pitanju Bihorsko kulturno ljeto i ostale manifestacije su plod kontinuirane saradnje kako sa opštinom Petnjica, tako i sa institucijama sa područja naše opštine i okruženja, kao i sa organizacijama i udruženjima čiji je cilj promocija turističkih potencijala Petnjice. Vjerujem da ćemo u periodu pred nama imati značniju podršku za realizaciju ideja i aktivnosti koje će doprinijeti ostvarivanju boljih rezultata i promociji potencijala koje Petnjica ima.

SAMIR RASTODER

Petnjica domaćin 25. Regionalnog i 6. Međunarodnog sajma poljoprivrednih proizvoda i domaće radinosti

Radio Petnjica
-
0
Petnjica domaćin 25. Regionalnog i 6. Međunarodnog sajma poljoprivrednih proizvoda i domaće radinosti

U Petnjici će 10. i 11. oktobra 2025. godine biti održan 25. Regionalni i 6. Međunarodni tradicionalni sajam „Petnjica 2025“, posvećen danima poljoprivrednih proizvoda i domaće radinosti.

Sajam počinje oba dana u 9:00 časova, a okupiće poljoprivredne proizvođače, domaće radinosti i preduzetnike iz svih opština Crne Gore, kao i učesnike iz regiona.

Organizator manifestacije je Mreža nevladinih organizacija iz Petnjice, uz podršku Ministarstva poljoprivrede, Opštine Petnjica i Turističke organizacije Petnjica.

Zainteresovani izlagači mogu se prijaviti na telefone: 069 690 516 i 069 407 385.

Organizatori poručuju: „Dobro došli u Petnjicu na dane tradicije, rada i druženja!“

AMAR MURATOVIĆ: MLADI POLJOPRIVREDNIK IZ PETNJICE

Radio Petnjica
-
0
AMAR MURATOVIĆ: MLADI POLJOPRIVREDNIK IZ PETNJICE

Amar Muratović mladi je poljoprivrednik iz Petnjice koji se bavi proizvodnjom domaćih sokova. Muratović navodi da sokove pravi isključivo od domaćih proizvoda koje proizvodi na svom imanju.

“Živimo i radimo u Petnjici, bavimo se poljoprivrednom proizvodnjom, imamo raznovrsne proizvode kako sirovine, tako i gotovih proizvoda. Glavni adut nam je prerada voća, odnosno voćni sokovi, u tome smo već četvrta godina i razvili smo se, svake godine uložimo 100% u proizvodnju i sami svoj napredak”, navodi Muratović.

Osim što proizvode sokove na imanju Muratovića nalaze se veliki voćnjaci.

“Radimo raznovrsne sokove, takođe imamo i raznovrsne vrste ambalaža, od 250 ml do 750ml i litar koje koristimo i za lokale i za veleprodajne objekte, prodavnice domaće hrane i tome slično. Takođe imamo na svom gazdinstvu ostale vrste proizvodnje što se tiče proizvodnje sirovine koje su nam potrebne za izradu sokova, tu su voćnjaci, malinjaci, i imamo proizvodnju cvekle i šargarepe koju koristimo u izradi naših sokova”, kazao je Amar Muratović.

PREUZETO: SJEVER.ME

VII Petnjički književni susreti „Orfeji Bihora“

Radio Petnjica
-
0
VII Petnjički književni susreti „Orfeji Bihora“

U okviru XII Bihorskog kulturnog ljeta, u subotu, 20. septembra 2025. godine, sa početkom u 18 časova, u Centru za kulturu Petnjica biće održani VII Petnjički književni susreti „Orfeji Bihora“.

Ovaj književni događaj okupiće autore iz Crne Gore, regiona i dijaspore:

  • Šefkija Borančić (Skoplje)

  • Mimoza Rexhvelaj (Skadar)

  • Mahija Dolovac (Frankfurt)

  • Asmir Kujović (Sarajevo)

  • Enes Nikšić (Novi Pazar)

  • Dženis Šabotić (Budva)

  • Gordan K. Ćampar (Podgorica)

  • Dragana Mrkić (Podgorica)

  • Darko Jovović (Andrijevica)

  • Adem Kurpejović (Rožaje)

  • Mila Dubak Zečević (Berane)

  • Braho Adrović (Berane)

  • Reho Ramčilović (Petnjica)

Petnjički književni susreti već sedmu godinu za redom predstavljaju značajan kulturni događaj, koji afirmiše književnost i stvaralaštvo Bihora, ali i šireg prostora Balkana i dijaspore.

Projekat je podržan od strane Ministarstva kulture i medija Crne Gore.

FOKUS BIHORA – Sinan Tiganj: Centar za kulturu Petnjica treba da bude živo mjesto susreta i stvaranja

Radio Petnjica
-
0
FOKUS BIHORA – Sinan Tiganj: Centar za kulturu Petnjica treba da bude živo mjesto susreta i stvaranja

JU Centar za kulturu Petnjica posljednjih godina intenzivno radi na programu koji čuva identitet Bihora i otvara vrata novim generacijama stvaralaca. Tim povodom u okviru projekta Fokus Bihora razgovaramo sa direktorom Centra, Sinanom Tiganjem, o viziji, projektima i planovima za naredni period.

Bihor je prostor snažne usmene tradicije, izrazite muzičke i književne scene, ali i izazova koji prate male sredine: ograničeni resursi, potreba za infrastrukturom i borba za publiku. U razgovoru sa Sinanom Tiganjem tražimo konkretne odgovore: kako održati kontinuitet manifestacija, kako uključiti mlade i dijasporu, te može li kultura postati poluga lokalnog razvoja i turizma.

RP: Vizija i prioriteti: Koja je Vaša vizija razvoja kulture u Petnjici i Bihoru u naredne tri godine i koji su tri ključna prioriteta Centra?

TIGANJ: U naredne tri godine želim da Centar za kulturu Petnjica bude mjesto na koje će se ljudi rado vraćati – prostor u kojem se čuva naša tradicija, ali i otvara put novom stvaralaštvu. Važno mi je da Centar ne bude samo zgrada i program, već živo mjesto susreta, razgovora i zajedničkog rada.

Tri stvari na koje bih stavio poseban akcenat su:

  1. očuvanje i promocija kulturnog identiteta Bihora,
  2. aktivno uključivanje mladih kroz kreativne i edukativne sadržaje,
  3. poboljšanje uslova za rad i jačanje saradnje sa kulturnim institucijama širom Crne Gore i regiona.                                                                                                                                                                                                                                       RP:Mjerenje uspjeha: Kako danas mjerite uspjeh jedne kulturne sezone (posjećenost, kvalitet programa, učešće mladih, medijski domet)?

TIGANJ:Za mene uspjeh jedne kulturne sezone ne mjeri se samo brojem događaja, već prije svega time koliko su oni dotakli ljude. Kroz programe Bihorskog kulturnog ljeta gledamo koliko publika dolazi i vraća se, kakve su njihove reakcije i koliko mladih uspijemo da uključimo. Važan pokazatelj je i kvalitet samog programa, kao i to koliko su naši događaji prepoznati u medijima i kroz nove saradnje koje se otvore tokom sezone.

RP: Programi koji nose sezonu: Koje su tri manifestacije ili programa na koje ste najponosniji i kakve rezultate su donijeli (publika, gosti, partnerstva)?

TIGANJ:Posebno sam ponosan na nekoliko manifestacija koje već godinama daju pečat našem kulturnom životu. Prije svega, to su Bihorsko kulturno ljeto i Dani dijaspore, jer upravo oni okupe najveći broj posjetilaca i gostiju i pokažu koliko je naša zajednica povezana. Tu je i Festival price – Zavičajne staze, Petnjički književni susreti, Likovne kolonije, pozorišne predstave te književne večeri, kroz koji afirmišemo naše autore i približavamo književnost publici na jedan poseban način. I treće, veoma su  važni programi za mlade, poput Bošnjačke smotre folklora i Međunarodne smotre folklora i Internacionalni  festival izvornog stvaralaštva   jer kroz njih gradimo novu publiku i dajemo mladima priliku da osjete radost stvaranja i zajedništva.

RP: Nematerijalna baština: Šta konkretno radite na očuvanju bihorskog govora, pjesme, običaja i zanata — i imate li plan digitalizacije (audio/video arhiva, usmene istorije)?

TIGANJ:Naša najveća snaga leži u onome što smo naslijedili – u govoru, pjesmama, običajima i starim zanatima. Zato radimo na njihovom prikupljanju i dokumentovanju kroz istraživačke projekte i blisku saradnju sa lokalnim stvaraocima. Posebno nam je važno da to ne ostane samo u rukama malog broja ljudi, već da bude dostupno svima. Planiramo formiranje digitalne arhive sa audio i video zapisima, kako bismo ovu dragocjenu baštinu sačuvali od zaborava i prenijeli je budućim generacijama. Sa  ponosom ističemo  činjenicu da  naš KUD  ima 4 koreografije iz našeg kraja : Ličinsko, Babovo, Zulino i Bihorski teferidž što je veliko folklorno blago po kome je prepoznat  ne samo u Crnoj Gori i regionu nego i šire.

RP: Infrastruktura: U kakvom je stanju dom kulture, biblioteka i moguće otvorene scene — i koje su najhitnije investicije koje traže podršku?

TIGANJ:Dom kulture i biblioteka danas rade i pružaju stabilan prostor za naše programe, ali osjećamo da je uvijek prostor za unapređenje, posebno kada je riječ o tehničkoj opremljenosti i uslovima koji bi publici i stvaraocima pružili još bolje iskustvo. Otvorene scene imaju ogroman potencijal da postanu mjesta okupljanja i živog kulturnog života, naročito tokom ljeta, i tu nam je potrebna dodatna podrška da ih razvijemo. Nabavke montažne bine u Divan bašči dala je velike retultate tokom 23 Dana dijaspore.  Posebno smo ponosni na muzej u centru, koji već sada čuva i predstavlja našu lokalnu baštinu, ali vjerujemo da uz ulaganja može da postane još snažniji stub kulturnog identiteta Bihora. Izgradnja zgrade u kojoj bi na jednom mjestu imali  muzej  biblioteku  kao i restauracija kule Kršića  su  prioriteti takođe  muzej ćilima bi bio pun pogodak.

RP: Finansiranje: Kako izgleda budžetska slika Centra (osnovni izvori) i gdje vidite prostor za diverzifikaciju — EU/IPA fondovi, fondacije, privatni sektor?

TIGANJ:Centar se najvećim dijelom finansira iz budžeta opštine, a dodatna sredstva obezbjeđujemo kroz projekte i donacije. Ipak, svjesni smo da dugoročna održivost zavisi od šireg pristupa. Zato prostor za diverzifikaciju vidimo u apliciranju na EU i IPA fondove, u partnerstvima sa fondacijama koje podržavaju kulturu, kao i u većem uključivanju privatnog sektora, posebno kroz podršku pojedinačnim programima i manifestacijama. Vjerujem da upravo kroz ovakav miks izvora možemo obezbijediti stabilnost i slobodu da razvijamo nove ideje.

RP: Mladi i škole: Šta najefikasnije privlači djecu i srednjoškolce na kulturne programe i koji su Vam planovi za sistemsku saradnju sa školama i NVO?

TIGANJ:Djeca i srednjoškolci najradije se uključuju kada im ponudimo sadržaje u kojima mogu i sami da učestvuju – kroz kreativne radionice, takmičenja, pozorišne predstave, filmske projekcije ili aktivnosti našeg KUD-a. To su trenuci kada kultura za njih postaje igra, druženje i prostor da pokažu svoj talenat. Plan nam je da tu saradnju učinimo sistemskom, kroz bližu povezanost sa školama i NVO sektorom, kako bismo mladima obezbijedili stalne prilike da uče, stvaraju i budu dio kulturnog života Petnjice i Bihora.

RP:Dijaspora: Koliko je dijaspora uključena u kulturne projekte Petnjice i da li planirate model “koprodukcija + donacije + gostovanja” kao trajnu platformu?

TIGANJ:Dijaspora je već uključena u neke naše projekte, ali vidimo veliki prostor za još jaču saradnju. Posebno želimo da mladi iz dijaspore imaju priliku da se povežu sa našom djecom, da zajedno učestvuju u programima, upoznaju našu kulturu i tradiciju, i kroz to izgrade osjećaj pripadnosti svom kraju. Kroz zajedničke projekte, gostovanja i donacije cilj nam je da izgradimo trajnu vezu i podršku kulturnim inicijativama u Petnjici, ali i da kultura postane most između generacija ovdje i u dijaspori.  Moja želja je da i mladi iz dijaspore gostuju u našem centru i predstave se našoj publici, već nekoliko godina na smotrama folklora pozivamo   kulturna umjetnička društva da budu gosti na  našima smotrama folklora i festivalima izvornog stvaralaštva

RP:Digitalni domet: Kako koristite streaming, društvene mreže i newsletter; hoće li Petnjica dobiti jedinstveni onlajn kalendar i javnu arhivu programa?

TIGANJ:Društvene mreže koristimo kako bismo promovisali naše programe, dijelili priče iz kulturnog života i povezivali se sa publikom – i lokalnom i širom. U planu nam je i stvaranje javne digitalne arhive kulturnih događaja, kao i jedinstvenog online kalendara, kako bi svi programi Petnjice bili lako dostupni i sačuvani za buduće generacije. Želimo da kultura ne ostane samo u fizičkom prostoru, već da kroz digitalne platforme dopre do svih koji žele da je prate i budu njen dio.

RP: Kultura i razvoj: Ako biste danas dobili veći grant, koji “game-changer” projekat biste pokrenuli odmah da kultura postane oslonac održivog turizma u Bihoru?

TIGANJ:Da danas dobijemo veći grant, odmah bismo pokrenuli veliki multimedijalni festival tradicije i savremenog stvaralaštva. Cilj je spojiti naše lokalne običaje, umjetnost i zanate sa turističkim sadržajima, tako da kultura postane pravi oslonac održivog turizma u Bihoru. Želimo da festival ne bude samo događaj, već iskustvo koje spaja generacije, povezuje lokalnu zajednicu i goste, i promoviše Bihor kao mjesto bogato naslijeđem, talentom i kreativnošću.

SAMIR RASTODER

Projekat FOKUS BIHORA  podržan je od strane Ministarstva kulture i medija

Đukanović: EPCG gradi budućnost — od prozjumera do baterijskih sistema; Hausmann: Gledano iz ugla Energetske zajednice, Crna Gora je šampion prozjumera

Radio Petnjica
-
0
Đukanović: EPCG gradi budućnost — od prozjumera do baterijskih sistema; Hausmann: Gledano iz ugla Energetske zajednice, Crna Gora je šampion prozjumera

Konferencija OIE Srbija 2025, koja se 17. i 18. septembra održava u Etno kompleksu Vrdnička kula na Fruškoj gori, i ove godine okupila je vodeće domaće i međunarodne aktere energetske tranzicije. Tokom dvodnevnog programa razgovara se o dekarbonizaciji, razvoju obnovljivih izvora energije, ESG standardima i strateškim pravcima koji će oblikovati budućnost elektroenergetskog sektora u regionu.

Na prvom panelu, posvećenom sagledavanju stanja u sektoru obnovljivih izvora i pravcima energetske tranzicije, poseban doprinos dao je Milutin Đukanović, predsjednik Odbora direktora Elektroprivrede Crne Gore, koji je istakao ključne iskorake EPCG u razvoju prozjumera, boljem korišćenju hidroenergetske infrastrukture za integraciju solarnih elektrana i uvođenju baterijskih sistema za skladištenje energije. Uz njega, u razgovoru koji je moderirao Miloš Laković iz kancelarije Schoenherr, učestvovali su i Rade Mrdak iz Ministarstva rudarstva i energetike Srbije, dr Janez Kopač iz Agencije za energetiku Slovenije, Dušan Živković, generalni direktor EPS-a, te Naida Hausmann iz Sekretarijata Energetske zajednice.

„U Crnoj Gori danas imamo preko 8.000 instaliranih fotonaponskih sistema, što potvrđuje da građani i privreda aktivno učestvuju u energetskoj tranziciji. Pored toga, hidroenergetska infrastruktura nam daje veliku prednost jer omogućava integraciju novih solarnih kapaciteta na efikasan način. Kao dodatni iskorak, raspisali smo javni poziv za nabavku dva BESS postrojenja snage po 30 MW i kapaciteta od 120 MWh, čime ulazimo u novu fazu sigurnosti i fleksibilnosti sistema. EPCG ostaje posvećena daljem razvoju i investicijama u obnovljive izvore, vjerujući da je to najbolji put za održivu budućnost Crne Gore i regiona“, poručio je Đukanović.

Tokom diskusije istaknuto je da zemlje regiona dijele slične izazove, počev od potrebe za ubrzanim dekarbonizacijskim politikama i pojednostavljenjem administrativnih procedura, zaključno sa razvojem tržišta koje može podstaći veći obim investicija u obnovljive izvore. Saglasnost je postignuta i oko toga da će regionalna saradnja biti ključna u narednim godinama, jer samo kroz koordinisane politike i međusobnu razmjenu iskustava moguće je obezbijediti sigurnu, stabilnu i održivu energetsku budućnost. Učesnici su naglasili da je tranzicija ne samo energetski, već i društveni proces, te da povezivanje sektora sa širim ciljevima – od zaštite životne sredine do jačanja lokalnih zajednica – mora biti u središtu budućih strategija.

Naida Hausmann, rukovodilac Radne grupe za OIE i viši stručnjak za OIE u Energetskoj zajednici, istakla je da je, gledano iz ugla Energetske zajednice, Crna Gora šampion u oblasti prozjumera.

Učešćem na ovom prestižnom skupu, EPCG potvrđuje svoju stratešku orijentaciju ka energetskoj tranziciji, razvoju novih tehnologija i jačanju regionalne saradnje, sa jasnom vizijom izgradnje otpornog i održivog elektroenergetskog sistema koji će služiti građanima i privredi Crne Gore.

U svečanom dijelu konferencije učesnicima su se obratili Dušan Živković, generalni direktor Elektroprivrede Srbije, Matteo Colangeli, regionalni direktor EBRD za Zapadni Balkan, Plamena Halacheva, zamjenik šefa Delegacije Evropske unije u Srbiji, Jelena Matejić, generalna direktorka Elektromreža Srbije te Miloš Colić, izvršni direktor New Energy Solutions.

1234...958Stranica 3 of 958