Petnjica je 2025. godinu preživjela, ali je nije živjela. To je možda najtačnija rečenica za kraj godine u opštini koja je zvanično među najnerazvijenijima, i koja se već godinama vrti u istom krugu. Malo obećanja, malo slikanja, malo “radi se”, pa onda ništa suštinski novo. U zvaničnim dokumentima stoji da je Petnjica u grupi najmanje razvijenih i da joj se indeks nije popravio u odnosu na prethodni period.
A kad se opština ne pomjera, ne mijenja se ni osjećaj ljudi, da su u državi zadnja rupa na svirali, a u sopstvenoj kući statistika.
Budžet raste, Petnjica stoji
Najbolji simbol godine nije ni rupa na putu ni kontejner u šumi, nego budžet koji “izgleda lijepo” dok se ključni novac prenosi iz godine u godinu, neutrošen.
U analizi nacrta budžeta provučena je činjenica koju lokalna vlast ne voli. Operativni budžet za 2025. (rebalans) realizovan je oko 67%, a istovremeno se u 2026. “pumpa” kapitalni dio bez uvjerljivog dokaza da administracija može da isporuči projekte. Pominje se i prenošenje oko 2,5 miliona neutrošenih sredstava.
To je suština stagnacije. Nije problem samo koliko imaš para, nego koliko umiješ da ih pretvoriš u nešto vidljivo.
A onda je došao rebalans kao mala studija improvizacije. Stavka za službena vozila je u nacrtu bila 90.000, pa je na sjednici “prepravljena” na 30.000, da bi u Službenom listu na kraju osvanulo 40.000. Kažu, omaška govornika. Nevjerovatno ali istinito.
Nije ovo priča o jednoj brojci već o tome da se javnim novcem upravlja kao da je privatna sveska, a ne ugovor sa građanima.
I tu dolazimo do političke slike godine. Vlast se trudi da ostavi utisak aktivnosti, dok kritičari tvrde da je rezultat “nula projekata” i da se zbog nerada gube šanse za državni kapitalni budžet.
Čak i kad se ne složiš sa tonom opozicije, teško je pobiti osnovno pitanje – šta je veliki, razvojni rezultat 2025?
Komunalna realnost: Voda, otpad, zgrade koje gore
Ako hoćeš jednu riječ za 2025. u Petnjici to je komunalno. Ne kao sektor, nego kao sudbina.
Centar Petnjice je u septembru bio bez vode više dana. Direktor komunalnog je objašnjavao prekid radovima i kvarovima oko ugradnje hlornih stanica, a građani su javno apelovali jer “kap vode koje nema” postaje granica dostojanstva. U normalnoj opštini, voda je servis. U Petnjici je događaj.
Ekologija je druga trajna rana. Portal je bilježio nove divlje deponije, upozorenja ekoloških aktivista, snimke otpada koji prijeti izvorištima i vodotokovima.
Ovdje problem nije samo “nesavjesni pojedinac”, nego odsustvo Sistema. Kontrola, kazne, logistika, redovan odvoz, edukacija i politička volja da se zamjeri “svojima”.
A onda je, kao simbol stanja, u novembru izbio požar u objektu gdje su smješteni komunalno i vatrogasci, uz ocjene mještana da je bilo pitanje dana kad će se desiti, jer se radi o najtrošnijoj opštinskoj zgradi.
To je ta slika. Opština koja priča o razvoju, a gori u sopstvenoj improvizaciji.
Putevi i povezivanje: Jedina politika koja se vidi
Da budemo pošteni, asfalt se radio. I to je ljudima važno, jer put u brdu nije luksuz nego život. Hitna pomoć, škola, posao, prodavnica. Radio Petnjica je u decembru i tokom godine bilježio modernizacije lokalnih pravaca po mjesnim zajednicama.
Ali asfalt je u Petnjici često i zamjena za politiku. Kad nema fabrike, kad nema radnih mjesta, kad nema strategije, ostane traka asfalta i objava.
Zato je tema puta Petnjica–Tutin (i graničnog prelaza) stalno prisutna. Opština je saopštavala da bi novi put drastično skratio udaljenost, ali da se čeka usaglašavanje procedura države.
Čak je i predsjednik države u jednoj posjeti naglašavao da putni pravac Petnjica–Tutin treba da bude prioritet. Samo, Petnjica ne živi od “treba”. Živi od “počelo je”, “završeno je”, “radi”.
Ljudi i zajednica: Kultura drži obraz, dijaspora drži vazduh
Da nije bilo kulture, sporta, manifestacija i dijaspore godina bi bila još teža.
Održane su velike manifestacije poput smotre folklora u okviru Bihorskog kulturnog ljeta, koje čuvaju identitet mjesta i daju mu živost. Najavljen je i tradicionalni sajam poljoprivrednih proizvoda i domaće radinosti “Petnjica 2025”.
To nisu “sporedne” stvari. To je ono što čuva zajednicu dok ekonomija kasni.
A jedan od najkonkretnijih pritisaka “odozdo” desio se pred kraj godine. Roditelji su tražili osnivanje javne predškolske ustanove, pa je opština javno podržala inicijativu i govorila o mogućim rješenjima prostora.
Ovo je važna priča. Petnjica ne može da se brani od iseljavanja samo parolama već infrastrukturom za život porodica.
Ekonomija: Fabrika kao test istine
Ipak, 2025. ima i jednu riječ koja miriše na promjenu. Proizvodnja.
U Lješnici kod Petnjice niče fabrika za proizvodnju akumulatora i od polaganja kamena temeljca vidi se ozbiljan napredak.
Takođe, objavljeno je da se gradi fabrika agregata (projekat oko 4,5 miliona eura), uz plan da u startu zaposli 20 radnika.
To je možda najvažniji momenat godine. Prvi put poslije dugo vremena, Petnjica dobija šansu da priča o radnom mjestu, a ne samo o asfaltu.
Ali tu nema romantike. Fabrike su test da li lokalna vlast zna da bude servis (dozvole, infrastruktura, struja, voda, putevi, radna snaga), ili će i to završiti kao obećanje u arhivi.
Šta je, u stvari, poruka 2025?
Petnjica 2025. nije propala, ali je potrošila još jednu godinu na minimum ambicije.
Ako je opština najnerazvijenija, to nije “etiketa” nego alarm. Ako se milioni prenose neutrošeni, to nije štednja nego nesposobnost sistema da realizuje razvoj.
Ako se rebalans usvaja “na riječ”, to nije greška nego model vladanja.
Ako se voda prekida danima, a smeće niče u šumi, to nije slučajnost nego standard.
A standard je ono što ljude tjera da idu. Daleko od Petnjice.
Srećna vam Nova godina!
SAMIR RASTODER
