Ekološki aktivisti iz Petnjice snimili su i fotografisali novo nelegalno odlaganje i zatrpavanje otpada u šumama Trpezi i uz trpešku rijeku. U saopštenju mreže lokalnih NVO navodi se da se otpad „neodgovorno i protivzakonito“ potrpava na lokacijama koje nijesu za to predviđene, čime se direktno ugrožavaju borove šume, trpeški vodotok i okolna domaćinstva; odgovornost traže od Opštine Petnjica i komunalnih službi.
Ovo nije izolovan eksces nego nastavak višegodišnjeg obrasca o kojem Radio Petnjica piše godinama: od „gomila smeća na svakom koraku“ duž pravaca prema Rožajama i trase Trpezi–Kalica, do stalnih „spontanih“ deponija uz rijeke i pored puteva. Medij je još 2020. dokumentovao kritične tačke kod Kutnjeg brda, starog puta Skenderovići/Trpezi i dalje prema granici sa rožajskom opštinom.
Konkretno za Trpezi, redakcija je 2022. bilježila veliku količinu otpada na pravcu Vrbica–Trpezi (mjesno mjesto Jelah), gdje je potok bio gotovo zatrpan smećem; iste godine mapirano je više divljih deponija po cijeloj opštini, uključujući Gornju Vrbicu, Trpezi, Turjak, Tucanje i druge tačke.
Sistemsko objašnjenje problema stoji u vakuumu odlaganja. Opština Petnjica, kako je 30. januara 2023. potvrdio predsjednik opštine, godinama nije uspjela da obezbijedi vlastitu lokaciju, pa je otpad vozila u Rožaje kao skupo, privremeno rješenje. Ali je i ovo „ventil“ praktično zatvoren: direktor Komunalnog preduzeća je 10. maja 2025. javno rekao da je Rožaje u blokadi, a Berane „već pri kraju“ (kapaciteta), zbog čega je regionalno rješenje za sjever Crne Gore neodložno. Potraga za legalnim mjestom gdje otpad uopšte može da se odloži – postala je nemoguća misija.
Građanski pritisak traje: u oktobru 2024. organizovan je protest s porukom da se država mora uključiti jer lokalne kapacitete i kontrole (posebno blizu izvorišta i izletišta) nijesu dovoljne; aktivisti su tada iznijeli tvrdnje o nepropisnom odlaganju i tražili hitnu sanaciju. Istovremeno, Komunalno preduzeće je u više navrata odbacilo optužbe da ono pravi divlje deponije, navodeći da naslijeđeni problem potiče i od dugogodišnjeg neodgovornog ponašanja dijela građana – što potvrđuje potrebu za transparentnom, nezavisnom kontrolom čitavog lanca otpada.
Šta sada, konkretno i odmah:
-
Hitna obustava svakog zatrpavanja otpada u prirodi i privremena „stop traka“ na sve sporne lokacije u Trpezima i širem slivu Popče.
-
Vanredni inspekcijski nadzor (ekološka, komunalna, vodna inspekcija), uz objavu zapisnika i geografskih koordinata svih tačaka gdje je otpad istresan ili zatrpan.
-
Privremna transfer-stanica pod nadzorom (vaganje, foto-dokumentacija, dnevnik kretanja otpada), do institucionalnog rješenja; bez toga će se „noćni istovari“ nastaviti.
-
Javna, datumski vezana mapa sanacije (ko, šta, gdje, do kada) i režim kazni – ne samo za pojedince već i za izvođače/pravna lica.
-
Regionalni dogovor: Vlada i sjeverne opštine da u kratkom roku zaključe sporazum o dostupnim kapacitetima (uz međudeponiju/transfer), te da otvore proces za trajnu regionalnu sanitarnu deponiju sa reciklažnim centrom, što lokalni akteri traže već godinama.
Petnjica nema luksuz da čeka – voda, šuma i zdravlje ne trpe odlaganje. Ovaj slučaj iz Trpezi samo je najnoviji dokaz da se bez transparentne odgovornosti i državne logistike problem neće riješiti; naprotiv, rastaće. Vrijeme je da se lanac neodgovornosti prekine – i to javno, mjerljivo i pod lupom.
SAMIR RASTODER
