Moždaje do prije tri-četiri godine unazad sve izgledalo bezazleno, čak i simpatično sa stanovišta nedovoljnog razumijevanja procesa koji je počeo znatno prije 2006. kad je postalo sasvim izvjesno da je referendum o obnovi crnogorske nezavisnosti samo pitanje dana.
Sve češći misionari; sve brojnije škole Kurana; sve posjećenija predavanja i seminari vehabističkih tumača Kurana. Zatim: ženska Medresa, kao provokativan odgovor na svojevrsnu reformu vjerskog obrazovnog sistema. I tako redom…
IGNORISANJE
I sve to apsolutno izvan i nasuprot obrazovnog i vaspitnog sistema Islamske zajednice u Crnoj Gori, njenih organa, ali i ustanova i institucija. I bez obzira na sporazum IZ i crnogorske države. No, nije ni tada, a ni sada beznačajan broj zvaničnika i uglednika koji te i slične „pojave“ smatraju poželjnim bogatstvom različitosti, pa i svjedočanstvom demokratičnosti mlade crnogorske države. Pretežno sa pozicija nad-
menog ignorisanja brojnih važnih, a očiglednih „detalja”, radije su uživali u lagodnosti akademskih ili rasprava političko-ideoloških istomišljenika. Naravno, o multietičnosti, multikulturalnosti i multikonfesionalnosti, kao temeljima savremenih društava kakvo je (i) crnogorsko. I po pravilu, ne obraćajući pažnju na već tada više nego očigledna kretanja u okruženju, posebno unutar islamskih vjerskih zajednica u BiH, Srbiji, na Kosovu i Makedoniji…
„SANDŽAKLIZACIJA“
Nasuprot tome, od čelnih ljudi Islamske zajednice stizala su upozorenja da se radi o sve otvorenijim pokušajima radikalizovanja odnosa unutar populacije muslimanske vjeroispovijesti; o unošenju razdora među narodom i, na koncu, o obezvređivanju referendumske odluke za koju se izjasnilo više od 95 odsto ovdašnjih Bošnjaka, odnosno muslimana. Na udaru su, pored IZ i sve političke stranke i partije, pa i dio nevladinih organizacija koje pretežno čine građani islamske vjeroispovijesti.
Novopazarski inspiratori procesa „sandžaklizacije”, koju je, do skoro, predvodio bivši muftija sandžački Muamer efendija Zukorlić, našli su u rožajskom hafizu Abdurahmanu efendiji Kujeviću veoma pouzdanog „izaslanika” za Crnu Goru, a u bivšem potpredsjedniku Bošnjačke stranke Hazbiji Kalaču, revnosnog izvršitelja političkih zadataka. Njega će efendije Zukorlić i Kujević staviti na čelo Bošnjačke demokratske zajednice, rožajske filijale čija je centrala u Novom Pazaru.
IDEOLOGIJE
U međuvremenu, u jednoj privatnoj kući, na dvadesetak metara od centralnog rožajskog trga, otvoreno je takozvano sandžačko muftijstvo, a zatim i ženska Medresa sa 15 do 20 polaznica, pretežno iz Srbije i Crne Gore. Ni za jednu od pomenutih „institucija” niti je tražen, niti je dobijen bilo kakav zvanični dokument; odobrenje ili dozvola.
S druge strane, takozvana aktivistička jezgra Bošnjačke demokratske zajednice iz Rožaja, Pljevalja i Bijelog Polja, slijedeći politiku dezavuisanja volje ogromne većine Bošnjaka odnosno građana islamske vjeroispovijesti, pridružila su se, svojevremeno, protestima Demokratskog fronta u Podgorici, čije su stožerne stranke bile i ostale protiv nezavisne Crne Gore, a dio lidera sklon četničkoj ideologiji. Što je bio Kalačev i stvarni cilj njegovih šefova, tokom javnog solidarisanja sa takvim političkim grupacijama, još nije sasvim jasno.
MISIONARI
Sigurno je, međutim, da je stvorena atmosfera dominantno pogodovala vjerskim radikalima i iz zemlje i iz okruženja. Sve su brojniji njihovi misionari u sredinama za koje pretpostavljaju da su socijalno, ali i religijski i politički „najtrusnije”. Ciljne grupe su im mladi vjernici i vjernice, a posrednici lokalne vehabije. Nude im se, uz dodatno besplatno vjersko obrazovanje, i neke materijalne pogodnosti koje se povlašćenima distribuiraju posredstvom navodnih humanitarnih organizacija. O većini takvih NVO se ne zna ništa, pav ni o izvorima finansiranja. Čak ni đe su im sjedišta.
Još je mnogo „detalja” na koje su tokom proteklih nekoliko godina upozoravali zvaničnici Islamske zajednice u Crnoj Gori, a reis Rifat efendija Fejzić naročito. No, reakcija nadležnih državnih organa nema. Makar ne u očekivanoj mjeri.
R.TOMIĆ – POBJEDA
